Ανάμεσα σε πέτρες, θηραϊκή γη και ξεροβόρια, μεγαλώνει ένας καρπός μικρός στο μέγεθος αλλά μεγάλος στην ουσία. Το τοματάκι της Σαντορίνης δεν χρειάζεται πολύ νερό, του αρκεί ο ήλιος, το ηφαιστειακό έδαφος και το DNA του σπόρου. Είναι πυκνό, με βαθύ κόκκινο χρώμα, γεμάτο γεύση και χαρακτήρα. Ένα προϊόν που μιλά για τον τόπο του πριν καν το δοκιμάσεις.
Από το 2013 φέρει την αναγνώριση ΠΟΠ, αλλά η αλήθεια είναι πως αυτή η τομάτα ήταν πάντα ξεχωριστή. Καλλιεργείται άνυδρα, χωρίς τεχνητή άρδευση, σε εδάφη φτωχά, αλλά πλούσια σε ηφαιστειακά μέταλλα. Οι σπόροι δεν φυτεύονται σε σπορεία για μεταφύτευση, όπως συνηθίζεται αλλού, αλλά μπαίνουν κατευθείαν στη γη, όπως γίνεται εδώ και γενιές. Οι καλλιεργητές του ξέρουν το έδαφος και την υπομονή του.
Κάθε τοματάκι που μαζεύεται, είναι η συμπύκνωση της Σαντορίνης: γλυκό λόγω των υψηλών σακχάρων, με οξύτητα που του δίνει ζωντάνια, και με πολύτιμα θρεπτικά χαρακτηριστικά, βιταμίνη C, αντιοξειδωτικά και λυκοπένιο που είναι γνωστό για τις επωφελείς για την υγεία δράσεις του όπως π.χ. η προστασία του προστάτη.
Το εργοστάσιο τοματοπολτού της Santo Wines στον Μονόλιθο δεν είναι απλώς χώρος παραγωγής, είναι κιβωτός μνήμης. Χτίστηκε το 1952, σε εποχές δύσκολες, χωρίς ευρωπαϊκά προγράμματα, αλλά με τη στήριξη του Σχεδίου Μάρσαλ και τη δύναμη των ίδιων των συνεταιριστών. Σήμερα, 73 χρόνια μετά, ανακαινισμένο, εξακολουθεί να λειτουργεί, διαφυλάσσοντας τη μοναδική ποικιλία και τον σπόρο της.
Η φετινή σοδειά ήταν μικρή. Μόλις 15 τόνοι νωπού καρπού συγκεντρώθηκαν, απόρροια της ξηρασίας και της πίεσης που ασκεί η κλιματική αλλαγή. Όμως, όπως λέει και ο πρόεδρος της Ένωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων Μάρκος Καφούρος: “Μικρή παραγωγή, αλλά τεράστια ποιότητα και μοναδική γεύση. Ευχαριστούμε τους εναπομείναντες καλλιεργητές – εμείς συνεχίζουμε να στεκόμαστε δίπλα τους”.
Οι άνθρωποι της Ένωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων φροντίζουν κάθε στάδιο της μεταποίησης, δημιουργώντας προϊόντα με ταυτότητα. Τίποτα το τυποποιημένο, τίποτα το μαζικό. Μόνο προϊόντα με χαρακτήρα:
- Πελτές διπλής συμπύκνωσης – ίσως ο πιο πυκνός και γευστικός που θα δοκιμάσετε.
- Ολόκληρα τοματάκια σε χυμό – αντικαθιστώντας την χρήση της φρέσκιας τομάτας.
- Άλειμμα με τοματάκι, μέλι, ginger και μαστίχα – συνδυασμός παραδοσιακού και απρόσμενου, για ιδιαίτερα πιάτα και πρωινά.
- Προδόρπιο με πολτό, ελαιόλαδο, κάπαρη και θρούμπι – έτοιμο μεζεδάκι σε κάθε κουταλιά.
- Σάλτσα με Vinsanto – ένας συνδυασμός που θα απογειώσει το πιάτο σας.
Είτε είστε στη Σαντορίνη είτε μακριά, μπορείτε να βρείτε και να φέρετε τα παραδοσιακά προϊόντα της Σαντορίνης στο τραπέζι σας, με τη βοήθεια του atlantea.shop.
Γιατί κάποια πράγματα, όσο μικρά κι αν είναι, αξίζουν να τα κρατάμε ζωντανά όχι απλώς ως τρόφιμα, αλλά ως μνήμες, γεύσεις και συνέχεια, όπως αυτό το μικρό τοματάκι, που κουβαλά μέσα του ολόκληρη τη Σαντορίνη.